عزت اله قدم پور، زهرا مرمزی پور، مهرا رنجبردار، آرمان آج، سعید پیرعین‌الدین، مهدی یوسف وند،
جلد ۱۴، شماره ۲ - ( ۴-۱۳۹۸ )
مقدمه: افسردگی در سالمندان از موضوعات مهم در گستره علم روانشناختی است. بازنگری پژوهش‌ها نشان داده است که بیش از سی و دو درصد سالمندان حداقل یک بار به افسردگی بالینی دچار می‌شوند. افسردگی، سالمندان را با مشکلاتی همچون ضعف مهارت‌های اجتماعی، افکار خودآیند منفی ذهنی - بدنی، تضاد شناختی و اضطراب شدید روبه رو می‌کند. هدف اصلی این پژوهش، تعیین میزان اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در کاهش تضاد شناختی و افکار خودآیند منفی ذهنی - بدنی سالمندان مبتلا به افسردگی شهر خرم‌آباد بود.
روش کار: این پژوهش به صورت شبه‌تجربی بود که در آن از طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل استفاده شد. نمونه پژوهش ۳۰ آزمودنی بود که از میان سالمندان (۶۰ سال به بالاتر) دارای افسردگی مراکز تحت پوشش بهزیستی شهر خرم‌آباد انتخاب و به صورت تصادفی در گروههای آزمایش (درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد) و گواه گمارده شدند. در مرحله مداخله گروه آزمایش به مدت ۸ جلسه تحت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد قرار گرفتند. در طی این مدت گروه کنترل هیچ نوع مداخله‌ای دریافت نکرد. برای جمعآوری دادهها از مقیاس تصویر بدنی، پرسشنامه افسردگی بک ویرایش دوم و مقیاس تضاد شناختی و افکار خودآیند منفی ذهنی - بدنی در مراحل پیش‌آزمون و پس‌آزمون برای دو گروه آزمایشی و گواه استفاده شد.
یافتهها: دادههای پژوهش با روش تحلیل کواریانس چندمتغیری تجزیه و تحلیل شدند. تحلیل دادهها به کمک نرم‌افزار اس.پی.اس. اس انجام گرفت. نتایج تحلیل کوواریانس تفاوت معنی‌داری بین دو گروه نشان داد. یافتهها نشان داد که میزان تضاد شناختی و افکار خودآیند منفی ذهنی – بدنی در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل کاهش معنی‌دارتری داشته است.
نتیجه گیری: یافتهها حاکی از آن بودکه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد درکاهش تضاد شناختی و افکار خودآیند منفی ذهنی - بدنی اثربخش است. پیشنهاد می‌شود که از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در سازمان‌های مربوطه همانند بهزیستی، که با سالمندان مبتلا به افسردگی روبه رو هستند، برای کاهش تضاد شناختی و افکار خودآیند منفی استفاده بهینه کرد.
