تأثیر آموزش تمرینات تنفسی بر میزان بروز آتلکتازی بعد از عمل جراحی قفسه سینه

  مرضیه شبان [1] - معصومه ذاکری مقدم [2] - پرستو کردستانی [3]

چکیده

    مقدمه: عوارض ریوی ناشی از جراحی عملکرد ریه را تغییر می‌دهد. آتلکتازی ریوی یکی از عمده‌ترین مشکلات پس از عمل جراحی و بخصوص اعمال جراحی ریه می‌باشد و در اکثر جراحی‌های قفسه سینه اتفاق می‌افتد. آموزش به بیمار در مرحله قبل از عمل باعث افزایش سازگاری و جلب همکاری بیمار در مراقبت از خود می‌شود. پرستاران باید ضمن آموزش تمرینات تنفسی به بیماران آن ها را تشویق به انجام این تمرینات نمایند. لذا این تحقیق نیز به منظور بررسی تأثیر آموزش تمرینات تنفسی بر میزان بروز آتلکتازی بعد از عمل جراحی قفسه سینه در بیماران در بخش جراحی قفسه صدری انجام شده است.  

    مواد و روش کار: این پژوهش از نوع کارآزمایی بالینی می‌باشد. واحدهای مورد پژوهش شامل 40 بیمار (32 زن و 8 مرد) بستری در بیمارستان شهدای خرم آباد با حدود سنی 65 - 15 سال واجد شرایط تعیین شده در پژوهش می‌باشند. واحدها به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و سپس به طور تصادفی در دو گروه 20 نفره آزمون و شاهد قرار گرفتند. در گروه آزمون آموزش‌های تمرینات تنفسی و نحوه استفاده از اسپیرومتری انگیزشی به واحدها آموزش داده شده و گروه شاهد به روش روتین در بخش مراقبت می‌شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، برگ ه ثبت اطلاعات و فرم ثبت اطلاعات فیزیولوژیک بود و جهت تشخیص آتلکتازی از رادیوگرافی استفاده شده است .جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها نرم‌افزار SPSS ‌ به کار رفته از آمار توصیف ی و تحلیل ی و آزمون‌های مناسب نظیر کای اسکوئر استفاده شد . در این پژوهش p value در سطح کمتر از 005/0 معنادار لحاظ گردید.

    یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که در گروه شاهد در 75% موارد آتلکتازی ایجاد شده است در حالی که در گروه تجربه فقط 25% موارد دچار آتلکتازی شده اند. بین دو گروه از نظر ابتلا به آتلکتازی اختلاف معن اد ار شد 005/0= p . به طوری که بیماران در گروه شاهد به مراتب بیشتر از گروه تجربه دچار آتلکتازی شده‌اند یعنی آموزش تمرینات تنفسی مدون در پیشگیری از بروز آتلکتازی مؤثر بوده است.  

  بحث و نتیجه گیری: در تحقیق حاضر نشان داده شد که جهت تشخیص آتلکتازی بعد از عمل که ناشی از تجمع ترشحات بر اثر ضعف عضلات تنفسی، کاهش فعالیت مرکز تنفس بر اثر مصرف داروها و ... می‌‌باشد ، نباید منتظر علایم پر سر و صدای آتلکتازی باشیم. زیرا آتلکتازی در این بیماران وسیع نبوده و در سطح خفیف تا متوسط می‌‌باشد. در این تحقیق بیماران گروه شاهد به نحو قابل توجهی دچار آتلکتازی پارشیل شده بودند و بین دو گروه به جز در صداهای تنفسی ، در سایر علایم تفاوتی وجود نداشت . معیار اصلی تشخیص برای آتلکتازی در این تحقیق رادیوگرافی قفسه سینه بود. در نهایت در این تحقیق نشان داده شد که آموزش تمرینات تنفسی قبل از عمل و تشویق بیمار به انجام این تمرینات در بعد از عمل باعث کاهش بروز آتلکتازی و افزایش توانایی‌های بیمار می‌‌ گردد .

  واژه‌های کلیدی: ‌ آموزش تمرینات تنفسی، آتلکتازی، جراحی قفسه سینه